ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ ΜΠΛΟΚ

Κυριακή 31 Μαρτίου 2013

Lamium garganicum subsp. striatum

Πάρνηθα 28/03/2013 Μόλα

Το Lamium garganicum subsp. striatum, (Sm.) Hayek 1929, είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Πολυετές φυτό, με ύψος 10-40 εκ., πολύκλαδο, που μπορεί να πάρει θαμνώδη μορφή.
Φύλλα καρδιοειδή, οδοντωτά με μακρύ μίσχο.
Βιότοπος: βραχώδη ενδιαιτήματα, εποχιακά υγρές θέσεις, σε υψόμετρα 200-1600 (-2400) μ.
Άνθη πολλά με σωλήνα πολύ μακρύτερο από τον κάλυκα, λευκά ή ροζ, με ρόδινες ραβδώσεις και στίγματα.
Ανθίζει από τον Απρίλιο.

Ετυμολογία:
Lamium  <  lamium φυτό που αναφέρει ο Πλίνιος από πιθανή λατινικοποίηση της ελληνικής λέξης «λαιμός» ==> το όνομα αναφέρεται στον σωληνίσκο της στεφάνης.
garganicum < Gargano, ακρωτήριο της Απουλίας στην Νότια Ιταλία = του Γκάργκανο
striatum < strio αύλακα, ράβδωση, ρίγα = ραβδωτό, ριγωτό

Σάββατο 30 Μαρτίου 2013

Fumaria capreolata

Σχινιάς 25/03/2013

Η Fumaria capreolata L. 1753, είναι μεσογειακό-ατλαντικό φυτό, με ευρεία εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: παράκτιες επιχώσεις, ελαιώνες, φράκτες, σε υψόμετρα 0-600 μ.
Φύλλα δις τρισχιδή με λοβούς οξύληκτους.
Άνθη λευκά ή ρόδινα με πολύ σκούρα χείλη. Τα δυο σέπαλα είναι ωοειδή, ελφρά οδοντωτά και λίγο πλατύτερα από τον σωλήνα.
Ανθίζει Μάρτιο - Μάιο.

Ετυμολογία:
Fumaria > fúmus καπνός ==> από την οσμή καπνού που αναδίδουν τα φύλλα.
capreolatus, a, um > capreolus αίγαγρος αλλά και οι έλικες της αμπέλου ==> από την διακλαδισμένη ταξιανθία, όπως οι έλικες.

Παρασκευή 29 Μαρτίου 2013

Ophrys speculum

Πεντέλη 25/03/2013

Η Οφρύς η κατοπτρική (Ophrys speculum, Link 1800) είναι μεσογειακή ορχιδέα. Στην χώρα μας εξαπλώνεται στην Κεντρική Ελλάδα, την Πελοπόννησο και τα νησιά. Περιγράφτηκε το 1800 από την Πορτογαλία.
Συνώνυμα: Ophrys ciliata, Ophrys vernixia
Κοντό φυτό με ύψος 5-25 εκατοστά.
Βιότοπος: φρυγανότοποι, θαμνώνες, ελαιώνες, ακαλλιέργητα χωράφια, λιβάδια σε υψόμετρα έως 1,200 μέτρα.
Άνθος: Τρίλοβα με τριχωτή καφέ περιφέρεια. Σέπαλα ανοιχτό καφέ με καφεκόκκινες γραμμές. Θυρεός γαλάζιος, γυαλιστερός.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Στην Αττική φύεται κυρίως στην ανατολική περιοχή, απέναντι από την Εύβοια.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας
speculum > speculum (λατιν.) καθρέφτης, κάτοπτρο - κατοπτρική από την ανακλαστική επιφάνεια του χείλους.


Τρίτη 26 Μαρτίου 2013

Anchusa aegyptiaca

Κακιά Σκάλα, 10/03/2013

 Η Αγχούσα η αιγυπτιακή (Anchusa aegyptiaca (L.) A.DC. 1846) είναι αρχαιόφυτο που εξαπλώνεται στην Ανατολική Μεσόγειο από την Τυνησία μέχρι την Συροπαλαιστίνη.
Σπάνιο φυτό για την Ελλάδα. Αναφέρεται από την Κρήτη, την Γαύδο, την Κάσο, την Ανάφη, την νήσο Σαρία της Καρπάθου και την Αττική.
Μονοετές φυτό, με σκληρές άκαμπτες τρίχες. Τα φύλλα είναι άμισχα και πάνω τους αναπτύσσονται χαρακτηριστικά λευκά εξογκώματα.
Βιότοπος: βράχια, πετρώδεις θέσεις, παρυφές δρόμων, συνήθως κοντά στην θάλασσα.
Άνθη: σε απαλό κίτρινο ή λευκό χρώμα.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάρτιος.
Εξάπλωση στην Αττική: παραλιακές θέσεις μετά την Α νάβυσσο, στην Κακιά Σκάλα, Σαλαμίνα, Αίγινα...
Ετυμολογία:
Anchusa > άγχουσα (φυτό που αναφέρουν οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς με φαρμακευτικές και καλλωπιστικές ιδιότητες).
aegyptiaca > Αίγυπτος = αιγυπτιακή.
 







Δευτέρα 25 Μαρτίου 2013

Euphorbia apios

Γραμματικό, 23/03/2013

Η Ευφορβία η άπιος (Euphorbia apios L. 1753) είναι μεσογειακό γέωφυτο, με μεγάλη εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Συνώνυμο: Euphorbia anthula, Lavrent. & Papan.
Φυτό πολυετές, με μεγάλο κόνδυλο στο ριζικό του σύστημα που παράγει ένα μόνο στέλεχος, το οποίο χωρίζεται πάνω από το έδαφος σε διάφορους κλάδους 10-25 εκ.
Φύλλα επιμήκη, αραιά τριχοειδή, φυλλοβόλα τουλάχιστον στο άνω τρίτο.
Σπέρματα 2,4 χιλ. γυαλιστερά, σκούρα καφέ, ημισφαιρικά.
Βιότοπος: φρύγανα, ξηρά λιβάδια, βραχώδεις πλαγιές, ανοίγματα δασών, σε υψόμετρα 0-800 (-1800) μ.
Ανθίζει από τα τέλη Φερβουαρίου.

Ετυμολογία:
Euphorbia > ευ (καλώς) + φέρβω (τρέφω, βοσκω) και φορβή (τροφή, βοσκή) [2] Σύμφωνα με τον Πλίνιο, από το γιατρό Εϋφορβο που ανακάλυψε τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. [3] Σύμφωνα με τον Treccani από το λατινικό euphorbium, που προέρχεται από το ελληνικό «ευφόρβιον».
apios > άπιος (αχλάδι), από το σχήμα των κονδύλων = άπιος.

Κυριακή 24 Μαρτίου 2013

Ophrys bombyliflora

 Σχινιάς 23-03-2013

 Η Οφρύς η βομβυλανθής (Ophrys bombyliflora Link, 1800) είναι μεσογειακή ορχιδέα. Περιγράφτηκε από την Πορτογαλία.
Στην Ελλάδα έχει ευρεία εξάπλωση, εκτός από Μακεδονία και Θράκη.
Μικρό φυτό με ύψος 5-10 εκατοστά. Πολλές φορές δύσκολα διακρίνεται στο έδαφος. Οι κόνδυλοι του βγάζουν παραφυάδες, με αποτέλεσμα να σχηματίζει συστάδες.
Βιότοπος: φρύγανα, θαμνώνες, λιβάδια, ακαλλιέργητα χωράφια, σε υψόμετρα έως 900 μέτρα.
Άνθη: τρίλοβα, με κωνικούς και τριχωτούς πλαϊνούς λοβούς, με καφετί χρώμα και ασαφή θυρεό.
Άνθιση: Φεβρουάριος - Μάιος.
Έχει ευρεία εξάπλωση στην Αττική.

Ετυμολογία:
Ophrys > Οφρύς (φρύδι). Δεν είναι ξεκάθαρο σε ποια χαρακτηριστικά του γένους Ophrys αναφέρεται το όνομα ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο γλωσσικής παρερμηνείας.
bombyliflora >  bombylis έντομα της οικογένειας Bombylidae + flos, floris άνθος = βομβυλανθής, από το σχήμα του άνθους που μοιάει με έντομο της οικογένειας Bombylidae.






Παρασκευή 15 Μαρτίου 2013

Galium aparine

Τουρκοβούνια 08/03/2013 Περισσός

Το Galium aparine L. 1753 είναι ευρωμεσογειακό φυτό, με μεγάλη εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Κοινό όνομα: κολλιτσίδα.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια, ελαιώνες, δρόμοι, χαράδρες, παράκτιοι οικότοποι  σε υψόμετρα 0-1100 μ. και περιστασικά ψηλότερα.
Ετήσιο φυτό, ύψους έως 1 μέτρο, υποβασταζόμενο από τα γύρω φυτά.
Βλαστοί λεπτοί, τετραγωνικοί.
Φύλλα σε σπονδύλους των 6-9, με αγκιστροειδή αγκάθια στο πάνω μέρος.
Kαρποί, εφοδιασμένοι επίσης με άγκιστρα, που προσκολλώνται στα ρούχα και στο τρίχωμα των ζώων.
Ταξανθία μικρή κορυμβώδης με άνθη λευκά με σταυροειδή στεφάνη στην μασχάλη των φύλλων.
Άνθιση Απρίλιος - Ιούνιος.

Ετυμολογία:
Galium > γάλα ==> επειδή ορισμένα είδη αυτού του γένους χρησιμοποιήθηκαν για την πήξη του γάλακτος = Γάλιον.
aparine > απαρίνη, φυτό που αναφέρει ο Θεόφραστος.


Πέμπτη 14 Μαρτίου 2013

Scandix pecten-veneris

Περισσός 08/03/2013 Τουρκοβούνια

Ο Σκάνδιξ «καθρέφτης της Αφροδίτης» (Scandix pecten-veneris L. 1753) είναι ευρασιατικό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Λαϊκά ονόματα ανάλογα την περιοχή: μυρώνι, σκαντζίκι, τσιλιμονιδιά.
Μικρό φυτό με φύλλα πτεροσχιδή, με λοβούς στενούς. Σέπαλα  απουασιάζοντα. Πέταλα λευκά, πολύ μεγαλύτερα στην έξω πλευρά των ακραίων ανθέων.
Φύεται σε ξηρά λιβάδια, θέσεις με ανθρωπογενή επιβάρυνση, άκρες δρόμων
Άνθιση από τον Φεβρουάριο.

Ετυμολογία:
Scandix > σκάνδιξ, φυτό που αναφέρει ο Διοσκουρίδης.
pecten-veneris > pecten (λατιν) καθρέφτης + Venus (γενική Veneris) Αφροδίτη = καθρέφτης της Αφροδίτης.

σκάνδιξ· καὶ τοῦτο ἄγριόν ἐστι λάχανον, ὑπόδριμυ καὶ ἔμπικρον, ἐδώδιμον, ἑφθόν τε καὶ ὠμὸν ἐσθιόμενον εὐκοίλιον καὶ εὐστόμαχον, οὐρητικόν. τὸ δὲ ἀφέψημα αὐτοῦ κύστει χρήσιμον καὶ νεφροῖς καὶ ἥπατι πινόμενον. (Διοσκουρίδης)




Τετάρτη 13 Μαρτίου 2013

Euphorbia helioscopia

Τουρκοβούνια 08/03/2013 Περισσός

Η Ευφορβία η ηλιοσκόπια (Euphorbia helioscopia L. 1753) είναι κοσμοπολίτικο φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Φυτό μονοετές με βλαστό λείο, όρθιο, και φύλλα κιτρινοπράσινα, ωοειδή με λεπτή οδόντωση, τα ανώτερα μεγαλύτερα. Σκιάδια με 5 ακτίνες και βράκτια παρόμοια με τα φύλλα. Το όνομα είναι από τον Διοσκουρίδη και αναφέρεται στην ιδιότητα του φυτού να στρέφεται προς τον ήλιο.

Ετυμολογία:
Euphorbia > ευ (καλώς) + φέρβω (τρέφω, βοσκω) και φορβή (τροφή, βοσκή) [2] Σύμφωνα με τον Πλίνιο, από το γιατρό Εϋφορβο που ανακάλυψε τις θεραπευτικές ιδιότητες του φυτού. [3] Σύμφωνα με τον Treccani από το λατινικό euphorbium, που προέρχεται από το ελληνικό «ευφόρβιον».
helioscopia > ήλιος + σκοπεύω = ηλιοσκόπια.





Τρίτη 12 Μαρτίου 2013

Erucaria hispanica

Κακιά Σκάλα 10/03/2013

Η Erucaria hispanica [(L.) Druce 1914] είναι μεσογειακό φυτό με διακεκομμένη εξάπλωση (Ισπανία, Ελλάδα, Συροπαλαιστίνη). Στην Ελλάδα φύεται στη νότια χώρα και το Αιγαίο.
Βιότοπος: καλλιεργημένες πλαγιές, φρύγανα σε υψόμετρα 0-500 μ.
Ετήσιο ή περιστασιακά διετές φυτό, 20-50 εκ. Βλαστός διακλαδισμένος από την βάση,
Πέταλα σε απαλό λιλά χρώμα.
Άνθιση: Μάρτιος - Μάιος.
Ετυμολογία:
Erucaria < Eruca + -aria (επίθημα σχετικότητας).
hispanica < Ισπανία.
Eruca < αρωματικό φυτό (είδος κράμβης) που αναφέρεται από τον Οράτιο και άλλους Λατίνους συγγραφείς.



Senecio vulgaris

Τουρκοβούνια 08/03/2013

Το Senecio vulgaris (L. 1753) είναι ένα κοινό ευρωσιβηρικό φυτό με εξάπλωση σε όλη την Ελλάδα.
Βιότοπος: λιβάδια, ελαιώνες, άκρες δρόμων σε υψόμετρα 0-900 (1900) μ.
Φυτό μονοετές, λεπτό, όρθιο με ύψος 10-40 εκ.
Άνθιση: Μάρτιος - Ιούνιος.
Ετυμολογία:
Senecio < το όνομα αναφέρεται από τον Πλίνιο < sénex γέρος ==> αναφορά στον σφαιρικό και λευκό πάππο του φυτού.
vulgaris < vúlgus κοινός, ευρέως διαδεδομένος = κοινό.

Δευτέρα 11 Μαρτίου 2013

Buglossoides arvensis - Lithospermum arvense

Τουρκοβούνια 08/03/2013 Περισσός

To Buglossoides arvensis [(L.) I.M. Johnst 1954] είναι φυτό της ΝΑ Ευρώπης και δυτικά φθάνει έως το Ιράν. Έχει ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Συνώνυμο: Lithospermum arvense, L. 1753.
Βιότοπος: ξηρά λιβάδια.
Ετήσιο φυτό. Φύλλα επιμήκη λογχοειδή, τριχωτά.
Άνθιση ανοιξιάτικη.
Ετυμολογία:
Buglossoides < Buglossa (< βους + γλώσσα) + είδος ==> παρόμοιο με το γένος Buglossa.
arvensis < arvum, αγρός = αρουραίο, των αγρών.
Lithospermum < λίθος + σπέρμα ==> αναφορά στα σκληρά σπέρματα.



Παρασκευή 8 Μαρτίου 2013

Campanula celsii

Βουλιαγμένη 28/02/2013

Η Καμπανούλα του Κελς (Campanula celsii A.DC. 1830) είναι ενδημικό φυτό της Αττικής, νησιών Σαρωνικού, Τροιζηνίας, Θεσσαλίας και Κυκλάδων (Σίφνος).
Διετές, πολύκλαδο, χνουδωτό φυτό. Στη βάση του το φυτό σχηματίζει πολλούς διαφορετικούς ρόδακες φύλλων με διακλαδώσεις βλαστών και άφθονη ανθοφορία, που απλώνεται πάνω στους βράχους.
Τα φύλλα της βάσης με ακανόνιστους λοβούς, ενώ τα ανώτερα ωοειδή, οδοντωτά, χωρίς μίσχο.
Όπως οι περισσότερες καμπανούλες είναι τυπικό χασμόφυτο, φύεται δηλαδή σε σχισμές και διάκενα βράχων,
Βιότοπος: Βράχοι, σχισμές βράχων, σε υψόμετρα από το επίπεδο της θάλασσας μέχρι τα 700 μέτρα.
Άνθη: σωληνοειδή κυανά μέχρι 3εκ. μήκος και κάλυκας με μικρά ωτίδια ανάμεσα στους οξύληκτους λοβούς.
Άνθιση: τέλη Απριλίου μέχρι αρχές Ιουλίου, ανάλογα με το υψόμετρο.
Εξάπλωση στην Αττική: Λυκαβηττός, Αιγάλεω, Ποικίλο, Τουρκοβούνια, Υμηττός, Πεντέλη, Γεράνεια, Μεσόγεια, Βουλιαγμένη, Λαυρεωτική...

Ετυμολογία:
Campanula > campana (λατιν.) < campanula υποκοριστικό.
celsii > αφιερωμένη στον Jacques Philippe Martin Cels (1740-1806), Γάλλος συγγραφέα και βοτανικό, δημιουργό του περίφημου κήπου «Le Jardin de Cels».


Γαλάτσι 15/04/2008

Τρίτη 5 Μαρτίου 2013

Scrophularia heterophylla

Πατέρας, 24/02/2013

Η Scrophularia heterophylla Willd. 1800, είναι φυτό της Ανατολικής Μεσογείου, με ευρεία εξάπλωση στην Ελλάδα.
Βιότοπος: παλιοί τοίχοι και βραχώδη πρανή, ασβεστολιθικοί βράχοι συχνά κοντά στη θάλασσα, σε υψόμετρα 0-900 μ.
Οι σκροφουλάριες είναι πόες συνήθως βαρύοσμες με μικρά, σχεδόν σφαιρικά, σακοειδή άνθη που καλύπτονται κατά ένα μέρος με μικρά σέπαλα.
Η Scrophularia heterophylla έχει φύλλα λυροειδή, οδοντωτά ή βαθιά σχισμένα, μάλλον σαρκώδη.
Άνθη σκουροκόκκινα με λευκά χείλη σε αραιή, πυραμιδοειδή, άφυλλη, ταξιανθία.
Ανθίζει Μάρτιο - Ιούλιο.

Ετυμολογία:
Scrophularia > scrofa γουρούνα > scróphula ==> επειδή πίστευαν ότι ορισμένα είδη του γένους θεράπευαν τις χοιράδες (εξόγκωση των αδένων του λαιμού)
heterophyllus, a, um > > έτερος + φύλλο ==> επειδή τα φύλλα είναι ακανόνιστα ή διαφορετικά μεταξύ τους.

Λεγραινά 05/03/2013

 Λεγραινά 05/03/2013
 

Κυριακή 3 Μαρτίου 2013

Silene apetala

Βουλιαγμένη, 28/02/2013

Η Σιληνή η απέταλη (Silene apetala Willd. 1799) εξαπλώνεται σε όλες τις χώρες της Μεσογείου. Ανθίζει όμως μέσα στον χειμώνα και είναι δύσκολο να εντοπισ-
τεί. Στην Ελλάδα αναφέρεται από Κρήτη, Ανατολικό Αιγαίο (Κάρπαθο, Ρόδο), Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. και Αττική.
Βιότοπος: πετρώδεις θέσεις και παρυφές δρόμων, με προτίμηση παραθαλάσσιες περιοχές.
Άνθη: ρόδινα, συστρεφόμενα την ημέρα.
Άνθιση: τέλη Φεβρουαρίου-αρχές Απριλίου.
Εξάπλωση στην Αττική: Ακρόπολη - Φιλοπάππου, παραλιακή οδός Σουνίου, Γεράνεια (Κακιά Σκάλα), νησίδες Σαρωνικού.

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
apetalus, -a, -um > α στερητικό + πέταλο = χωρίς πέταλα, απέταλη.

Σάββατο 2 Μαρτίου 2013

Silene reinholdii

Βουλιαγμένη, 28/02/2013

Η Σιληνή του Ρέινχολντ (Silene reinholdii Heldr. 1876) είναι ενδημική της Στερεάς Ελλάδας, Εύβοιας, Πελοποννήσου και Ιονίου.
Χαρακτηρίζεται από τον στρογγυλό καφετί με ροζ νευρώσεις κάλυκα,
γεγονός που τ ην συγχέει με την συγγενική Silene behen.
Βιότοπος: θέσεις με ποώδη βλάστηση και βάσεις βράχων, από το επίπε-
δο της θάλασσας μέχρι περίπου τα 500 μέτρα
Άνθη: με ροζ με μακρόστενα πέταλα 3-6 χιλιοστών.
Άνθιση: τέλη Φεβρουαρίου - Μάρτιος.
Εξάπλωση στην Αττική: Πάρνηθα, Πατέρας, παραλιακή οδός Σουνίου,
Σαλαμίνα.

Ετυμολογία:
Silene > Silenus (λατιν.) > Σειληνός = Σιληνή
reinholdii > > αφιερωμένη στον Karl Heinrich Theodor Reinhold (1834-1880), Γερμανό φυσικό και εθνογράφο που εργάστηκε ως γιατρός στο ελληνικό ναυτικό στην περίοδο της Βαυαροκρατίας.


Παρασκευή 1 Μαρτίου 2013

Silene behen

Βουλιαγμένη 28/02/2013

Η Silene behen L. 1753, είναι μεσογειακό φυτό με εξάπλωση στην κεντρική, νότια και νησιωτική Ελλάδα.
Βιότοπος: φρύγανα, ελαιώνες, ακαλλιέργητα χωράφια, παράκτιοι οικότοποι σε υψόμετρα 0-500 (-800) μ.
Μονοετής πόα, ύψους 15-20 εκ. λεία.
Βλαστοί απλοί ή διακλαδισμένοι.
Φύλλα γλαυκοπράσινα
Ταξιανθία σε αραιά διχάδια.
Κάλυκας ελλειψοειδής, σφιγμένος στα χείλη, λευκορόδινος με κόκκινες νευρώσεις με αμφορεοειδές σχήμα
Πέταλα πορφυρά δίλοβα.
Ανθίζει μέσα Μαρτίου - Μάιο

Ετυμολογία:
Silene &gt; Silenus (λατιν.) &gt; Σειληνός = Σιληνή.
behen &gt; bahman &amp; behmen, αραβική λέξη για αρκετά μη ταυτοποιημένα φυτά.